Utrata kończyny to ogromne wyzwanie życiowe, ale dzięki nowoczesnym protezom wiele osób może wrócić do aktywności i samodzielności. Koszt takiego sprzętu bywa jednak wysoki – dlatego w Polsce funkcjonuje system refundacji protez kończyn przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Warto wiedzieć, jak z niego skorzystać i co dokładnie można uzyskać w ramach dofinansowania.
Dlaczego refundacja jest tak ważna?
Ceny protez w zależności od rodzaju (tymczasowa, stała, sportowa, elektroniczna) mogą wahać się od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Dla większości pacjentów to koszt niemożliwy do pokrycia samodzielnie.
Refundacja NFZ pozwala jednak uzyskać:
- pełne lub częściowe pokrycie kosztów zakupu,
- regularną wymianę zużytych elementów,
- naprawę lub konserwację protezy,
- a w wielu przypadkach także dofinansowanie dodatkowe z PFRON.
Dzięki temu osoby po amputacji mogą szybciej wrócić do pracy, rehabilitacji i normalnego życia.
Jak wygląda procedura uzyskania refundacji?
Proces nie jest skomplikowany, ale wymaga kilku formalności.
1. Zlecenie od lekarza
Pierwszym krokiem jest wizyta u lekarza specjalisty – najczęściej ortopedy, chirurga lub rehabilitanta. To on wystawia zlecenie na protezę kończyny. W dokumencie znajduje się kod wyrobu medycznego zgodny z katalogiem NFZ, np. P.121 dla protezy podudzia.
2. Potwierdzenie zlecenia w NFZ
Zlecenie musi zostać potwierdzone w oddziale NFZ – można to zrobić osobiście, przez internet lub bezpośrednio w sklepie medycznym (jeśli ma podpisaną umowę z NFZ).
3. Realizacja w pracowni ortopedycznej
Po akceptacji NFZ pacjent wybiera zakład ortopedyczny, który wykona lub dopasuje protezę. W zależności od potrzeb można wybrać model podstawowy (w pełni refundowany) lub bardziej zaawansowany – za dopłatą.
4. Odbiór protezy i rehabilitacja
Po odebraniu protezy warto odbyć konsultację z fizjoterapeutą. Odpowiednie ćwiczenia i nauka chodzenia (lub korzystania z protezy ręki) są niezbędne, by w pełni wykorzystać jej możliwości.
Ile wynosi refundacja NFZ?
NFZ refunduje protezy w określonych limitach. Kwota dofinansowania zależy od rodzaju i poziomu amputacji:
| Rodzaj protezy | Kod NFZ | Limit refundacji | Częstotliwość wymiany |
|---|---|---|---|
| Proteza tymczasowa kończyny dolnej | P.120 | do 4 000 zł | co 6 miesięcy |
| Proteza stała podudzia | P.121 | do 6 000 zł | co 3 lata |
| Proteza stała uda | P.122 | do 10 000 zł | co 3 lata |
| Proteza kończyny górnej poniżej łokcia | P.130 | do 4 000 zł | co 3 lata |
| Proteza kończyny górnej powyżej łokcia | P.131 | do 7 000 zł | co 3 lata |
| Proteza kosmetyczna | P.140 | do 3 000 zł | co 3 lata |
| Proteza mioelektryczna | P.150 | do 25 000 zł | co 5 lat |
Dzieci oraz osoby w okresie intensywnego wzrostu mogą wymieniać protezę częściej – nawet raz na 12 miesięcy, jeśli jej rozmiar przestaje pasować.
Dodatkowe wsparcie z PFRON i PCPR
Jeśli koszt protezy przewyższa limit refundacji NFZ, można skorzystać z dofinansowania z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) lub z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR).
Wysokość pomocy zależy od sytuacji finansowej pacjenta, ale często umożliwia pokrycie 100% ceny protezy – zwłaszcza gdy jest to pierwsze zaopatrzenie po amputacji lub proteza specjalistyczna.
Naprawa i wymiana protez
Refundacja obejmuje nie tylko zakup, ale również naprawę i wymianę elementów protezy.
Przykładowo, jeśli po dwóch latach uszkodzeniu ulegnie przegub kolanowy lub lejek, NFZ może sfinansować jego wymianę bez konieczności zakupu całej protezy.
Potrzebne będzie jednak nowe zlecenie lekarskie i kosztorys z pracowni ortopedycznej.
Co przygotować do złożenia wniosku?
- zlecenie na wyrób medyczny od lekarza,
- potwierdzenie z NFZ,
- orzeczenie o niepełnosprawności (jeśli dotyczy),
- kosztorys lub fakturę pro forma z pracowni ortopedycznej,
- oświadczenie o dochodach (dla PFRON/PCPR).
Współczesne protezy pozwalają chodzić, biegać, prowadzić samochód, a nawet wrócić do sportu. Refundacja NFZ i PFRON ma na celu nie tylko pomoc finansową, ale przede wszystkim umożliwienie aktywnego życia po amputacji.
Pacjenci często podkreślają, że dobrze dopasowana proteza daje im poczucie niezależności i godności. Dlatego warto znać swoje prawa i korzystać z dostępnych form wsparcia.
Źródła:
- Narodowy Fundusz Zdrowia — Wykaz wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (obwieszczenie Ministra Zdrowia z 29 maja 2024 r.)
- https://www.relax-med.pl/refundacja-nfz-ortez-na-konczyne-dolna-stope-kolano-biodro-oraz-noge-w-2024-roku/
- Polskie Towarzystwo Rehabilitacji — Standardy postępowania po amputacji kończyn, 2023
- Ministerstwo Zdrowia — Rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie, Dz.U. 2024
C
